Afbeelding Is dit levensmiddel goed voor mij?

08 okt 2014

Is dit levensmiddel goed voor mij?

Een avond met prof. dr. Fred Brouns

Verslag

Eigenlijk is het raar: Terwijl eten en drinken een onmisbaar deel van ons leven is, weten we bar weinig van ons voedsel. Het helpt ook niet dat veel informatie over voeding ook nog eens onjuistheden of halve waarheden bevat, die door zowel traditionele als door social media als waarheden worden gepresenteerd. Zie daar in een notendop de uitdaging die Fred Brouns van het Health Food Innovation instituut van de Universiteit van Maastricht het Kenniscafé Emmen voorlegde.


Voor wie nog mocht betwijfelen of eten en drinken inderdaad zo belangrijk zijn, becijferde Brouns dat iemand van 70 jaar oud in zijn leven zo’n 50.000 uur heeft gegeten en gedronken. Daarbij zijn zo’n 55 miljoen kilocalorieën verorberd en is zo’n 65.000 liter gedronken. Reden temeer om grondige kennis over voedsel te veronderstellen, maar een kleine quiz maakt al duidelijk dat die kennis vaak ontbreekt.
Zo weten weinig mensen dat je van te veel water drinken kunt doodgaan en dat in sinaasappel bijna net zoveel suiker zit als in Coca Cola. En dat zogenoemde E-nummers chemische stoffen zijn waarvan je ziek kunt worden is onzin, aldus Brouns. ,,Zo’n E-nummer duidt er juist op dat de stof in kwestie uitgebreid toxicologisch is onderzocht en slechts in heel kleine doses wordt gebruikt.’’
Volgens Brouns wordt het probleem grotendeels veroorzaakt doordat mensen via de media en op internet op veel halve waarheden of ronduit leugens worden getrakteerd. In zijn optiek geen wonder, zeker wanneer je bedenkt dat iemand na twintig schriftelijke lessen al een diploma ‘voedingskundige’ kan halen.
 

Een van de voorbeelden is volgens hem de wijsheid dat gluten in ons voedsel de nieuwe ziekmakers zijn en dat glutenvrije producten gezond zijn. Om die reden vraagt de helft van alle inwoners van de Verenigde Staten al om glutenvrije producten. Opmerkelijk, want slechts weinigen kunnen aangeven wat gluten nu eigenlijk zijn. Brouns legt het uit. “Het is een elastisch eiwit in een tarwekorrel, dat onder meer wordt gebruikt om het rijzen van brooddeeg te controleren en brood luchtig te maken.’’

Op zich juicht Brouns toe dat veel voedingsproducenten nu massaal glutenvrije producten maken. Dat is goed nieuws voor mensen die écht niet tegen gluten kunnen, bijvoorbeeld coeliakie-patiënten of mensen met een tarwe-allergie. Zij hebben daardoor veel meer keuze gekregen in de supermarkt. Maar hij relativeert wel. ,,Het aantal mensen met zo’n aandoening is minder dan 10 procent van de totale bevolking.”
Om tarwe nu in het beklaagdenbankje te zetten gaat hem dan ook veel te ver. ,,Bijna overal zit tarwe in. Wanneer je dat allemaal in de ban doet, dan houd je in een supermarkt nog geen 10 procent van alle producten over.’’


Ook het dossier ‘energiedrankjes’ is volgens Brouns een bekend voorbeeld van een mediahype. Door de ‘enorme’ dosis cafeïne zouden energiedrankjes scholieren hyperactief maken en zelfs kunnen leiden tot de dood, doordat het hart overbelast raakt. Uitspraken die veel media graag kopieerden, zeker ook toen de GGD een waarschuwing deed uitgaan.
Maar zijn die uitspraken ook waar? ,,Wij hebben het bewijs niet kunnen vinden’’, stelt Brouns. Wel ontdekte hij dat in een blikje energiedrank net zoveel cafeïne zit als in een kopje koffie. ,, Als je er heel veel van drinkt kun je er vast aan doodgaan, maar zoals eerder gezegd geldt dat net zo goed voor water…’’


Rest de vraag hoe de consument zich kan wapenen tegen misleidende informatie over voeding. Brouns heeft een paar tips. “Bedenk om te beginnen dat een verkoper winst wil maken. Zie zijn adviezen altijd in dat licht.”
Verder kunnen consumenten zelf kijken of navragen wat er precies in een product zit, ,,Wees kritisch’’, stelt Brouns. Hij wijst op het landelijke Voedingscentrum. Dat mag geen sexy imago hebben, het geeft volgens Brouns wél adviezen op basis van informatie en inzichten waarover consensus bestaat in de wetenschap. ,,Tot slot: Blijf rationeel en laat je niet gek of angstig maken door de media.’’

 

 

Foto's